Một quyển sách có quá nhiều thông tin mới, quan trọng sẽ khiến bạn cảm thấy choáng ngợp và khó khăn để ghi nhớ. Những dòng chữ vừa được thêm vào lại trôi tuột mất ra sau như chưa từng chạm mặt nhau. Đó chính là lúc bạn cần phải ghi chú lại, đánh dấu những câu từ quan trọng. Nhưng không phải ai cũng biết cách ghi chú khi đọc sách sao cho hiệu quả.
Làm sao để tóm lược được những ý chính mà không mất quá nhiều thời gian? Làm sao để hệ thống hóa thông tin để khi cần có thể dễ dàng sử dụng? Theo dõi bài viết này bạn sẽ có được đáp án cho mình!
Ghi chú khi đọc sách có quan trọng không?
Ghi chú khi đọc sách là một kỹ năng quan trọng mà nhiều người thường bỏ qua. Tuy ban đầu có thể việc ghi chú, ghi chép hay đánh dấu trong lúc đọc có vẻ tốn khá nhiều thời gian hoặc không cần thiết, nhưng thực tế, ghi chép không phải chỉ lưu trữ thông tin, mà còn để:
- Giảm gánh nặng cho trí não, giữ chỗ trống cho kiến thức quan trọng:
Bộ não của chúng ta có giới hạn trong việc lưu trữ thông tin ngắn hạn, chỉ khoảng 3-4 thông tin cùng lúc. Kho tàng sách của nhân loại thì lại vô tận, nếu quyến sách nào cũng bắt não bộ lưu trữ lại sẽ tạo ra gánh nặng và quá tải, việc này sẽ dễ dẫn đến quên lãng và sự lộn xộn trong ghi nhớ.
Nên, nếu biết cách ghi chú khi đọc sách sẽ giúp não bộ giải phóng phần lớn áp lực này, cho phép nó tập trung vào xử lý và phân tích nội dung sâu sắc hơn.
- Tăng cường trí nhớ
Dù bạn cho cách ghi chú khi đọc sách là trên giấy hay thiết bị điện tử thì cũng sẽ giúp cải thiện trí nhớ. Bởi vì, việc ghi chép lại trong lúc đọc là cách kết nối tư duy với hành động rất hiệu quả. Quá trình ghi chép vừa giúp bạn tập trung hơn khi đọc, cũng khuyến khích não bộ hoạt động, xử lý thông tin tốt hơn. Nhiều nghiên cứu cũng đã chứng minh hành động kép này sẽ giúp chúng ta nhớ lâu hơn so với việc chỉ đọc một cách thụ động.
- Hỗ trợ tư duy phản biện
Ghi chú khi đọc sách cho phép chúng ta sắp xếp các thông tin, suy nghĩ và tóm gọn các ý tưởng phức tạp thành một hệ thống dễ hiểu hơn. Đây là yếu tố quan trọng có thể giúp chúng ta phát triển được kỹ năng tư duy phản biện.
- Lưu trữ kho tàng kiến thức riêng
Mỗi ghi chú là một phần kiến thức quan trọng mà có lúc bạn sẽ cần đến, sử dụng trong học tập, công việc hoặc chia sẻ với người khác. Những kiến thức này sẽ là nền tảng phát triển bản thân, nghiên cứu sâu hơn về một vấn đề nào đó mà bạn muốn trong tương lai.
Các cách ghi chú khi đọc sách thường được sử dụng
Có nhiều cách ghi chú khi đọc sách, tùy thuộc vào mục tiêu đọc, sở thích của từng người mà lựa chọn và sử dụng cách ghi chép, đánh dấu khác nhau trong lúc đọc. Sẽ chẳng có cách nào hiệu quả nhất, chỉ có cách ghi chép phù hợp nhất, mang đến hiệu quả tốt nhất cho mỗi người.
Dưới đây là một vài cách ghi chú khi đọc sách thường được mọi người lựa chọn nhất:
- Ghi chép lại theo dạng đầu dòng. Mỗi đầu dòng là một ý chính, thông điệp hoặc điều tâm đắc. Thường thì mọi người có thói quen ghi lại cả số trang để có thể dễ dàng trích lục, đọc lại khi cần thiết.
- Cách ghi chép khi đọc sách được khuyến khích nhiều nhất là sơ đồ tư duy. Cách này dành cho những ai muốn thấy sự kết nối giữa các ý, thông tin được nhắc đến trong sách. Và thường những người sử dụng cách này đã có mục tiêu rõ ràng cho quyển sách đó, họ biết mình cần gì lấy những thông tin gì.
- Tô sáng và gạch chân ngay trong sách để ghi lại những đoạn quan trọng.
- Ghi chép bằng một đoạn tóm tắt sau mỗi chương để đúc kết lại những gì mình hiểu theo một cách riêng.
- Cũng có không ít người thích sử dụng thiết bị điện tử để ghi chép trong lúc đọc sách. Một số ứng dụng công nghệ mới có thể hỗ trợ họ tạo bảng ghi chú rõ ràng cho từng chủ đề, hình ảnh và cả việc đặt hashtag cho dễ tìm kiếm.
- Ghi chú ở lề sách những cảm xúc, ý kiến cá nhân và có khi là câu hỏi mở.
Đó là một vài cách ghi chú khi đọc sách mà mọi người thường lựa chọn. Đương nhiên, đại đa số không ai sử dụng chỉ một cách mà thường kết hợp giữa nhiều cách với nhau để tối ưu hiệu quả đọc, ghi nhớ và hệ thống kiến thức.
Cách ghi chú khi đọc sách hiệu quả (Các bước thực hiện)
Đừng để việc ghi chú tạo thêm áp lực mỗi khi đọc sách. Cũng đừng để những ghi chép trở nên vô nghĩa sau khi hoàn thành quyển sách. Hãy ghi chú một cách thông minh bằng công cụ hiệu quả để tận dụng từng phút, từng giây mỗi khi đọc sách.
Xác định mục tiêu ghi chép khi đọc sách
Bạn không muốn phí thời gian đọc sách mà lại chẳng nhớ được gì thì trước đó hãy xác định mục tiêu đọc để làm gì. Đọc để giải trí, để thư giãn tinh thần hay đọc với mục đích tiếp thu kiến thức? Hãy tự hỏi bản thân:
- Tại sao phải đọc quyển sách này?
- Cần thông tin gì từ quyển sách này?
Khi xác định rõ mục tiêu, bạn sẽ dễ dàng chọn cách ghi chú khi đọc sách phù hợp với mình, cũng như có thể sàng lọc thông tin cần thiết. Có như thế mới giảm thiểu sự chồng chéo và lãng phí thời gian trong quá trình ghi chú.
Đọc sơ qua vài chương đầu
Ở bước này hãy sử dụng kỹ thuật đọc sách Skimming hoặc Scanning và đọc qua 1-2 chương đầu. Mục đích của việc này chính là để nắm bắt được cấu trúc tổng quát; xác định nội dung chính, phụ, và cách chúng liên kết với nhau. Phong cách viết, diễn đạt của tác giả và cách truyền đạt thông tin có thể được tiết lộ ngay trong những chương đầu. Nên việc đọc lướt qua sẽ giúp bạn định hình được mình sẽ ghi chú như thế nào, ghi chú ở đâu là hợp lý.
Thêm vào đó, với nhiều thể loại sách, không phải nội dung nào cũng cần ghi nhớ và nên ghi chú lại. Nếu đã có mục tiêu trước đó, việc tập trung vào những phần liên quan là quan trọng nhất.
Chọn công cụ ghi chép
Lựa chọn cách ghi chú khi đọc sách và cả công cụ sử dụng đều là việc cần thiết. Dù là lựa chọn nào thì cũng cần nhớ duy trì tính nhất quán, hãy chọn một công cụ phù hợp và sử dụng lâu dài, tránh thay đổi liên tục. Đặc biệt là trong cùng một quyển sách, đừng ghi chú ở quá nhiều nơi.
Dưới đây là một số công cụ ghi chú phổ biến bạn có thể chọn:
- Sổ tay: Phù hợp với những ai thích viết tay, dễ mang theo.
- Giấy note: Cũng tương tự với sổ tay, dễ mang theo; có tính tiện dụng khi đánh dấu, ghi chú nhanh.
- Bookmark: Miếng nhỏ dễ sử dụng để đánh dấu trang quan trọng, note vị trí câu/chủ đề hay, có thể phân loại thông tin theo màu sắc.
- Ứng dụng kỹ thuật số: Notion, Evernote, Zoho, Notebook,… giúp lưu trữ có hệ thống, dễ tìm kiếm thông tin về sau.
Bắt đầu ghi chú khi đọc sách
Sau khi đã chuẩn bị các bước trên, bắt đầu đọc sách và ghi chú lại. Đặt sổ tay hoặc thiết bị ghi chú bên cạnh khi đọc để có thể ghi chú nhanh.
Các thông tin cần ghi chú đầu tiên bao gồm tên sách, tác giả, tên chương,… Để có thể ghi nhớ lâu hơn hãy ghi chú lại bằng ngôn từ và cách diễn đạt của bạn. Hãy ghi lại số trang bên cạnh mỗi ghi chú để có thể quay lại tham khảo, đọc lại nếu cần.
Đọc lại ghi chú
Bạn nên xem lại các ghi chú ít nhất một lần để củng cố và hệ thống hóa kiến thức. Đây là bước chuyển từ “ghi nhớ tạm thời” sang “ghi nhớ lâu dài,” đồng thời là cơ hội để bạn tự kiểm tra mức độ hiểu biết của mình về những ý tưởng cốt lõi trong sách.
Khi xem lại các ghi chú cũng là lúc bạn “tái đọc” thêm lần nữa, những nội dung trong sách sẽ tái hiện lại và bạn có thể có cơ hội nhìn nhận chúng qua một lăng kính mới.
Có nên ghi chép vào sách không?
Nên hay không nên ghi chú vào sách là một vấn đề tranh cãi không có hồi kết. Bởi vì, nó hoàn toàn phụ thuộc vào suy nghĩ và cách làm của mỗi người, cũng như hiệu quả của cách ghi chú khi đọc sách mà họ lựa chọn.
Có nhiều người yêu thích sách và họ thích giữ cho trang sách phẳng phiu không tì vết. Nên việc ghi vào sách trong lúc đọc, kể cả đó là những dòng suy nghĩ của bản thân cũng là việc khiến họ cảm thấy khó chịu. Và có nhiều người cho rằng, ghi vào sách là không yêu sách.
Tuy nhiên, số đông khác lại cho rằng việc ghi vào sách có thể giúp họ tương tác tốt hơn, ghi nhớ dễ hơn và làm cho quá trình đọc sách có giá trị hơn. Việc ghi trực tiếp vào sách cũng sẽ giúp họ khi đọc lại, thấy được những dòng ghi chú trước đó và có thể chiêm nghiệm dễ dàng hơn.
Nhìn chung, chúng ta sẽ không phân định ý kiến nào đúng và sai. Chúng ta chỉ nên xác nhận đâu mới là phương án phù hợp với từng cá nhân. Nếu bạn không thích ghi lên sách vậy có thể chọn bất kỳ cách ghi chú khi đọc sách nào bản thân cảm thấy hiệu quả nhất, vào sổ tay hay giấy note, công cụ nào tuyệt vời để lựa chọn đều sẽ phụ thuộc vào bạn.
Ghi chú khi đọc sách cần tránh những gì?
Có nhiều người từng mắc không ít sai lầm khi mới bắt đầu học cách ghi chú khi đọc sách. Một trong số đó chính là cố gắng viết lại mọi thứ đọc được. Bởi hầu như ai cũng mang tâm thế sợ nếu không ghi hết thì kiểu gì cũng bỏ sót điều quan trọng. Vậy là ghi đầy trang giấy, đọc câu nào cũng thấy hay, cũng muốn ghi lại. Kết quả là chẳng thể biết là mình đang ghi gì và cũng chẳng thể nhớ được gì. Mọi thứ rối tung, chẳng hề có trọng tâm và quan trọng hơn là mất thời gian đọc sách.
Hãy nhớ rằng, ghi chú không phải để sao chép nội dung sách, mà là để tóm tắt, để hiểu rõ những ý chính. Nên, bạn cần tập trung vào những thông tin cực kỳ quan trọng, nó khiến bạn tò mò và thích thú. Đánh dấu lại những nội dung đó và cả những vấn đề chưa rõ hãy dành cho chúng một dấu hỏi to. Bạn sẽ phải quay lại thêm lần nữa để làm sáng tỏ những điều đó.
Một sai lầm khác cũng được bắt gặp ở nhiều người chính là quá chỉnh chu. Tốn quá nhiều thời gian để trình bày ghi chú để rồi nhận ra đã lãng phí quá nhiều thời gian, đó là lý do khiến nhiều người từ bỏ ghi chú khi đọc sách, thậm chí là cả việc đọc sách. Thế nên, hãy thoải mái hơn, đừng quá chu toàn và nên đa dạng hóa cách ghi chú khi đọc sách, từ viết gạch đầu dòng, vẽ sơ đồ tư duy, đến tô sáng,… miễn là bản thân hiểu, nhớ tốt và thoải mái để đọc trọn vẹn quyển sách là được.
Lời kết
Dù là bạn chọn cách ghi chú khi đọc sách như nào cũng phải nhớ đừng để việc này là mất đi niềm vui khi đọc. Thỉnh thoảng, cứ thả bút xuống, chỉ chăm chú đọc và đọc thôi. Bạn có thể dành phần ghi chú sau khi kết thúc một chương, hai chương hoặc khi bạn cảm thấy nên ghi chú lại.
Chia sẻ thêm với Người Chấp Bút nếu bạn đang áp dụng một cách ghi chú bản thân cảm thấy vô cùng hiệu quả nhé!
